28 maart 2022

De vluchtelingenstroom vanuit Oekraïne trekt niet alleen hulpverleners, maar ook mensenhandelaren die hun kans schoon zien. Zeker vrouwen en meisjes zijn voor hen een makkelijke prooi. Criminele netwerken azen op hen om hen bijvoorbeeld te verhandelen voor de prostitutie of tegen betaling seksueel te misbruiken voor de webcam. Europol en UNICEF zien deze vorm van exploitatie sterk groeien in Europa. Juist nu moeten we daarom de strijd tegen mensenhandel met volle inzet aangaan.

Angela* (24) woonde in een klein huis in Roemenië dat ze deelde met haar ouders, twee kinderen, haar schoonzus en het kind van haar zus. Armoede en geweld kende ze van dichtbij. In het voorjaar van 2020 ontmoette ze Robert* online via haar neef. Hij overlaadde haar met liefkozingen en bouwde een romantische relatie met haar op, met als doel om haar te verhandelen voor prostitutie in het Verenigd Koninkrijk.

Stap voor stap wist hij Angela’s vertrouwen te winnen. “We gaan samen in Londen wonen,” hield hij haar voor. “We trekken daar voor een tijdje bij mijn zus in.” Angela geloofde hem en ging met hem mee. Maar eenmaal in de Britse hoofdstad, werd ze gelijk naar een huis met criminelen gebracht. Zij dwongen haar tot prostitutie.

Geoliede machine
Zoals Angela zijn er vele vrouwen die door criminele netwerken van Oost- naar West-Europa worden verhandeld. International Justice Mission (IJM) heeft in Roemenië in 2019 een afdeling geopend om mensenhandel in Europa tegen te gaan. Een undercovermedewerker die hiervoor onderzoek deed, tekent het beeld van criminele netwerken die werken als een geoliede machine met lucratieve verdienmodellen: “Mensenhandelaren proberen meisjes en ook jongens uit Moldavië en Oekraïne naar Roemenië en dus de EU te smokkelen,” aldus de onderzoeker. “Vanaf daar worden ze verhandeld naar Spanje, Italië, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Nederland. In Roemenië zien we verschillende schakels die hun geld verdienen met mensenhandel. Iemand brengt ze over de grens. Weer iemand anders houdt ze gevangen en probeert hen psychisch te breken en weer een ander zorgt voor de juiste documenten.”

Mentaal breken
Het mentaal breken is een belangrijk onderdeel in dit proces: “De meisjes worden vanaf dag één geïndoctrineerd. Mensenhandelaren vertellen de vrouwen dat ze niets waard zijn, dat geen man met ze wil trouwen. Als een meisje psychisch gebroken is, weet een handelaar dat hij haar weer verder kan verkopen. Dan probeert een meisje namelijk niet meer te vluchten, ze heeft zich erbij neergelegd dat dit haar leven is.”

De Roemeense overheid is actief in de strijd tegen mensenhandel, maar die strijd is allesbehalve eenvoudig. Mensenhandel is een groeiend en veelkoppig monster, dat zich weinig aantrekt van landsgrenzen. Medewerkers van IJM Roemenië zien bovendien dat met, de oorlog in Oekraïne, er nog een veel grotere groep ontstaat die kwetsbaar is voor mensenhandel. Daarom investeren zij extra in noodhulp bij de grens en preventie van mensenhandel. Eén van hen vertelt: “Er komen vooral vrouwen en kinderen bij de grens, omdat de meeste mannen de grens niet over mogen. Sommige vrouwen zijn zwanger, sommige hebben baby’s, sommige weten niet waar ze naartoe gaan. Als er aan de andere kant niemand op je wacht, kunnen uitbuiters misbruik van je maken.”