“Ik weet dat slavenarbeid een probleem is in mijn gemeenschap,” zegt Ranjita met een strijdbare blik in haar ogen. “Mijn eigen familie heeft het meegemaakt. Ik heb zelf in slavernij gezeten, dus ik weet waar ik over praat.”
Ranjita was nog maar 12 jaar toen haar leven in één klap veranderde. Het was 2012 en haar vader en moeder - Santosh en Chandrabati - hadden dringend geld nodig. Er was weinig regen gevallen en het land was kurkdroog.
Ze waren de wanhoop nabij. Tot een rekruiter hen benaderde. Hij beloofde hen een baan in een steenfabriek in een grote stad. Als voorschot zouden ze een mooi bedrag krijgen. Santosh en Chandrabati gingen er op in. Ze zagen dit als hun enige kans om te overleven.
Ranjita (12 en haar zusjes Reema (14) en Sujata (10), vergezelden hun ouders naar de fabriek. In eerste instantie voelde het voor haar als een leuk uitstapje. “Er reisden andere kinderen met ons mee,” herinnert ze zich. “Het voelde als vakantie.”
Maar op het fabrieksterrein bleef er van dat vakantiegevoel niets over. Van een zeil, rondslingerend hout en kapotte stenen moesten ze hun eigen hut maken.
In totaal zaten ze met 60 arbeiders en 10 kinderen gevangen. Dagelijks werden Ranjita’s ouders gedwongen om zware bakstenen van klei te vormen en te bakken. Voor zonsopgang moesten ze al beginnen. Ook de kinderen werden aan het werk gezet. Zij moesten de bakstenen omdraaien om ze vervolgens in de zon te laten drogen.
Ranjita herinnert zich hoe de mannen van de eigenaar haar ouders bedreigden. “Ze zeiden dat ze elektrische schokken zouden krijgen. We waren echt bang dat ze onze ouders iets aan zouden doen. En dus draaiden mijn zussen en ik zoveel mogelijk bakstenen om.”
Na maanden kwam er eindelijk een einde aan deze nachtmerrie. In december 2012 werden Ranjita, haar familie en de andere arbeiders bevrijd door de lokale autoriteiten IJM.
De fabriekseigenaar gaf zich niet zomaar gewonnen. Hij dreigde geweld tegen de kinderen te gebruiken. Ook probeerde hij ze uit het zich te houden van de politie. Ranjita: “Hij gebruikte een stok om ons op één plek samen te drijven en leidde ons het bos in als vee... Hij sloeg ons toen we weigerden mee te gaan en we begonnen te huilen. Mijn oudere zus vroeg de man om te stoppen met slaan, maar hij dreigde haar ook te slaan. Gelukkig vonden de politieagenten ons. Zij brachten ons terug bij onze ouders.”
De ambtenaren legde een getuigenverklaring van de families vast en gaven medische zorg. De eigenaar van de oven en twee van zijn medewerkers werden gearresteerd. Met de trein werden de families naar huis gebracht.
De families ontvingen hulp om weer een leven op te bouwen. De ouders van Ranjita reisden drie keer terug naar de stad waar ze waren uitgebuit om in de rechtbank te getuigen, totdat de drie verdachten in 2015 werden veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf en een geldboete.
Ranjita rondde na haar bevrijding de middelbare school af. Thuis kregen ze geregeld medewerkers van IJM op zoek. Dat inspireerde haar. “Deze mensen er waren om ons te helpen,” zegt ze. “We voelden dat we erbij hoorden en dat er voor ons werd gezorgd. We voelden dat we altijd bij hen terecht konden.”
Steeds beter wist ze wat ze wilde met haar leven: maatschappelijk werkster worden. Net als de mensen van IJM die haar en haar familie zo goed hielpen. “Ik wilde net zo worden als zij.”
Halverwege 2020 werd de wereld plotseling geconfronteerd met de dodelijke coronapandemie. Door strenge lockdowns konden medewerkers van IJM duizenden survivors van slavenarbeid in plattelandsdorpen niet bereiken.
Deze families van overlevenden waren vaak heel kwetsbaar na het verlies werk. Om deze gezinnen te bereiken, bedacht IJM een nieuwe aanpak survivor leiders werden uitgenodigd om hun eigen gemeenschap te dienen als Covid Relief Coordinators (CRC's). Deze zes CRC’s woonden dichter bij andere survivors en konden hen gemakkelijker bezoeken om vragen te beantwoorden of als er crisissituaties waren. Deze leiders kregen training, ondersteuning en een financiële vergoeding van IJM.
De medewerkers van JM zagen Ranjita’s passie en potentie en nodigden haar uit om dit programma uit te voeren. Ze zegt met een glimlach: "Die kans greep ik met beide handen aan."
Met training en steun van IJM gingen de CRC’s aan de slag om surviors van slavernij te informeren over de pandemie, voorzorgsmaatregelen, vaccins en andere belangrijke informatie. Ze hielpen met het uitdelen van voedsel- en hygiënepakketten en gaven voorlichting over de risico's van migratie en mensenhandel. Na verloop van tijd breidden ze hun werkterrein uit en hielpen ze survivors pleiten bij de overheid voor steun om bedrijven op te zetten of onderwijs te volgen.
“We kennen de survivors in de verschillende dorpen nu heel goed,” vertelt Ranjita trots. “Op sommige plaatsen zijn ze net als familie voor ons.”
Vandaag de dag is Ranjita een zelfverzekerde jongevrouw. Op uitnodiging van IJM geeft ze geregeld toespraken waar ze het podium deelt met overheidsfunctionarissen en pleit voor de uitbanning van slavenarbeid. Ook is ze een prominente leider geworden bij de lokale afdeling van de Released Bonded Laborers Association (RBLA), in die rol moedigt ze andere survivors van slavernij aan en biedt ondersteuning.
"Het is heel zeldzaam voor meisjes in mijn gemeenschap om dit soort werk te doen," legt Ranjita uit. "Familieleden en buren vertellen dat ik naar bijeenkomsten ga, naast jongens werk en lange uren aan de telefoon met mensen praat. Maar mijn moeder is al die tijd mijn grootste steun geweest. Ze is zelf lid geweest van RBLA en begrijpt het werk. Ze vertrouwt me volledig en heeft er vertrouwen in dat ik mijn werk goed doe. Dat is mijn grootste kracht."
“Ik ben verbaasd om de transformatie in Ranjita te zien," zegt IJM-medewerker Priya Abraham. "Ik bezocht de familie in 2021 en zag Ranjita voor het eerst. Ze was extreem verlegen en ik moest haar overtuigen om mee te gaan staan op een groepsfoto van haar familie. Maar twee jaar later ontmoette ik een volledig getransformeerde Ranjita. Nu spreekt ze voor ambtenaren, politie en overheid en vertelt haar verhaal vol vertrouwen. Ze wordt geïnterviewd door journalisten. Ik heb nog nooit in mijn leven zo'n transformatie meegemaakt.”
"Er is veel veranderd in mijn leven," legt Ranjita uit. “Ik heb nooit zoveel gesproken. Vroeger was ik gesloten, maar door dit werk ben ik veel opener geworden. Ik praat met de gemeenschap, met ambtenaren en leiders. Het heeft me zelfverzekerder gemaakt. Dit werk heeft mij geholpen om mijn persoonlijkheid te verbreden. Ik ben een doorzetter geworden.”
