De foto’s op Google zien er aanlokkelijk uit. Cebu, Filipijnen. Witte zandstranden. Turquoise zee. Groene palmbomen. Hemel op aarde dus. Toch zouden wij bij ons bezoek aan de stad met circa drie miljoen inwoners de hel zien. Met hier en daar een engel.
We - een groep uit Nederland - lopen over de modderige paden van de sloppenwijken. We zien de grauwe gebouwtjes met witte internetantennes op het dak. Kleine raampjes met gordijnen die het zicht op de duistere kamertjes beletten. Het is het werkterrein van onze IJM-collega’s. Zij zijn de engelen die de duisternis zijn ingestapt om een eind te maken aan de groeiende business van seksueel misbruik van kinderen voor internetpornografie.
We horen de verhalen. Direct besluiten we de details over het misbruik niet in artikelen als deze te delen. Het jongste slachtoffer dat IJM bevrijdde was drie maanden jong.
Humor
We ontmoeten collega Lucille Dejito. Een goedlachse vrouw. Humor lijkt voor haar en de andere collega’s uit Cebu te werken als de eerste laag van een brandweerpak, aangevuld met een laag intensieve nazorg en een sterke laag overtuiging dat zij geroepen zijn dit werk te doen. “Het werk is niet gemakkelijk,” vertelt de advocate. “We worden continu geconfronteerd met heftige verhalen van gewelddadig misbruik. Ik zie de donkerste kant van de mensheid. Mijn hart bloedt voor de kinderen die wij willen bevrijden en beschermen.”
Lucille is de tweede uit een gezin van acht kinderen. Ze bezocht een katholieke school. “Ik trok graag met de zusters op. Deed actief mee. Ik hield van de dramalessen en van schrijven.” Voor een schoolopdracht leerde zij over het leven van de Alfonsus van Liguori. De bisschop, die in 1696 werd geboren, werd in 1839 heiligverklaard door de Rooms-Katholiek Kerk. Lucille: “Alfonsus werd op zijn zestiende al jurist! Ik vond hem cool en wilde net zo worden als hij.”
Lucille besloot rechten te studeren. Haar school stond midden in een red light district. “De meisjes die te koop stonden waren jong. Erg jong. Ik werd misselijk van de mannen die deze meisjes misbruikten.”
Lucille liep stage bij IJM, dat net een kantoor in Cebu had geopend. Ze is niet meer weggegaan. Met haar collega’s ging zij de strijd tegen misbruik van kinderen voor de commerciële seksindustrie aan. Kin deren werden bevrijd. Daders werden opgepakt. Lokale autoriteiten werden getraind de aanpak van IJM over te nemen en uit te voeren. Het percentage kinderen dat in de straten van Cebu werd verkocht, daalde met 72 procent. De overheid heeft het werk van IJM in de strijd tegen misbruik van kinderen in barretjes en karaoketenten inmiddels serieus overgenomen.
Door de opkomst van internet brak echter een nieuwe plaag van geweld uit. Andere misdaden. Andere daders. Andere slachtoffers. Nog jonger. Nog kwetsbaarder. Nog moeilijker te vinden. “De Filipijnen zijn werelds epicentrum geworden van online seksueel misbruik van kinderen,” vertelt Lucille. De opkomst van het internet, een Engelssprekende bevolking en de talloze lokale banken waar met het grootste gemak westers geld kan worden omgeruild, maken het voor daders gemakkelijk contact te leggen met klanten van over de hele wereld en hun creditcardbetalingen te innen.
De investering is ook minimaal. Voor een paar peso’s kan een mobiele camera worden aangeschaft om foto’s en video’s mee op te nemen of om live beelden het world wide web op te sturen.
“In de honderden zaken die wij hebben behandeld, zien we dat deze mis daad gewoon een gemakkelijke kans op het verdienen van veel geld is,” legt Lucille uit. “Het is niet zo zeer een vlucht uit armoede, maar een gemakkelijke manier om geld te verdienen.” Dat de zogenoemde ‘queen of porn’ voor haar misdaden werd gearresteerd in haar kapitale villa, bevestigt de conclusies van Lucille.
Een kwestie van een kosten-batenanalyse dus. De kosten die de misdadigers maken zijn laag, de baten hoog. Reden om de kosten te verhogen, door de lokale overheid te helpen de daders op te sporen en te laten berechten. Voordat IJM zich in Cebu vestigde, was nog niemand voor het commercieel misbruik van kinderen veroordeeld. Inmiddels zitten tientallen daders achter de tralies. Zij betalen nu de prijs voor een misdaad waarvan zij dachten dat die gratis was.
Hoe simpel de theorie misschien ook klinkt, de praktijk is een ander verhaal. Verhalen waarin Lucille en haar collega’s talloze obstakels moeten zien te overwinnen voordat er overwinningen gevierd kunnen worden. “Als beginnend jurist kun je of te bang of te idealistisch zijn,” kijkt Lucille terug op haar eerste jaren bij IJM. “Ik barstte van de idealen. Ik wilde gerechtigheid voor de kwetsbare kinderen. Mijn team en ik gingen barretjes binnen op zoek naar kinderen die werden verkocht. Dat dit gevaarlijk was, wilde ik door mijn idealisme nauwelijks onder ogen zien. Terwijl wij wel degelijk risico’s liepen. De misdadigers die wij wilden aanpakken, waren bewapend met pistolen. Ik heb echt moeten leren mij door deze gevaren heen te navigeren.”
“Het werk dat wij doen, kan zwaar zijn,” gaat Lucille verder. “We maken lange uren. Het zijn de verhalen van onze cliënten die ons blijven inspireren door te gaan.” Lucille vertelt het verhaal van Joy, “niet haar echte naam, maar dit is hoe wij haar graag noemen”.
Joy werd voor het eerst misbruikt door de man die haar verhandel de. Ze was tien jaar jong. Later beschreef Joy haar leven in die tijd als dat van een zwerfhond. Ze woonde waar ze op dat moment voor even terecht kon. Ze ging van huis naar huis en sliep net daar waar haar familie haar op dat moment wilde hebben. Ze viel in handen van een mensenhandelaar en werd gedwongen seksshows te hou den voor de camera. De beelden werden live bekeken door westerse mannen van over de hele wereld. Dit was het leven van Joy. Totdat zij bevrijd werd, drie jaar nadat deze ellende begonnen was.
Joy werd opgevangen in een nazorgtehuis en ontdekte voor het eerst in haar leven hoe het is om geliefd te zijn. “Het was een feest haar reis van hoop van dichtbij mee te mogen maken.” Joy rondde inmiddels een studie voor maatschappelijk werkster af. Ze wil haar opleiding gebruiken om andere bevrijdde slachtoffers van misbruik bij hun reis te begeleiden. “Wij zijn ongelooflijk trots op haar.”
En weer lacht Lucille. Dit keer niet uit zelfbescherming, maar van pure blijdschap. In de voetsporen van haar grote idool Alfonsus van Liguori maakt ze verschil in de gitzwarte wereld waarin zij leeft. Wij kijken in de ogen van een engel. Een heilige. Hier kunnen de plaatjes van de tropisch stranden niet tegenop.
Auteur: Henk Jan Kamsteeg. Dit interview is eerder geplaatst in het magazine van IJM Nederland.