“Mijn naam is Constanza en dit is mijn verhaal. Ik ben geboren in 1971 in het noorden van Colombia, in een gezin met een laag inkomen. We hadden het niet breed, maar we waren vol liefde. We brachten graag tijd met elkaar door en waardeerden de eenvoudige dingen in het leven. Mijn vader leerde mij en mijn twee zussen vliegeren. Hoewel ik opgroeide te midden van tekorten en noden, was mijn kindertijd een mooi hoofdstuk in mijn leven dat ik altijd in mijn hart zal koesteren en waar ik me altijd aan vasthoud als ik kracht nodig heb.
Toen ik 16 was, werd ik verliefd op de vader van mijn eerste twee kinderen. Ik was ervan overtuigd dat ik met hem een liefdevol gezin zou vormen. Daarom stopte ik met school voor ik mijn diploma had. Maar wat daarna kwam, was totaal niet waar ik op had gehoopt.
Onze relatie werd gekenmerkt door geweld: Ik werd vaak geslagen en vernederd. Het voelde als eindeloze dagen van verdriet. Ik werd depressief en begon mezelf te verliezen in hopeloosheid, ik voelde me alleen en zonder steun. Toen ik probeerde mijn toevlucht te zoeken bij mijn moeder, antwoordde ze me dat ik dat pad had gekozen en dat ik een manier moest vinden om zelf verder te komen.
Ik overwoog al mijn opties. Op een dag voelde ik mezelf dapper genoeg om te vertrekken. Ik begon mijn leven vanaf nul. Ik reisde door steden en dorpen. Om mijn kinderen te voeden, verkocht ik kleding langs de weg. Op mijn 19e stelde mijn zus, die vrachtwagenchauffeur was, voor om naar een stad te verhuizen waar er meer mogelijkheden en financiële zekerheid waren. Daar ging ik door met het verkopen van kleding en kreeg ik tijdelijke baantjes als kok en klushulp op boerderijen en in restaurants. Mijn doel was een beter leven voor mijn kinderen en mezelf.
Gewapende groep
Beetje bij beetje begon alles te verbeteren in mijn leven. Ik voelde me zeker over mezelf, ik had geen gebrek aan werk en ik zag een betere toekomst voor mijn gezin voor me. Maar op augustus 1999, een dag die ik nooit zal vergeten, kreeg ik te maken met bruut geweld: het was al nacht en ik ging met de bus terug naar het dorp na een dag kleding verkopen in nabijgelegen steden. Plotseling hielden enkele mannen van een illegale gewapende groep ons tegen bij een controlepost. Ze scheidden de mannen van de vrouwen en deelden pamfletten met dreigementen uit.
Toen ze ons weer in de bus lieten stappen, wees een man naar mij en zei dat ik moest blijven. In het begin verlamde mijn angst me, maar daarna probeerde ik ze te overtuigen om me te laten gaan. Ondanks mijn verzet dwongen ze me uit de bus te stappen. Daarna brachten ze me naar een huis in de buurt. Binnen wachtte een man met een baard en kettingen van dierentanden. ‘Je doet me aan iemand denken,’ zei hij tegen me. Vanaf dat moment begon mijn ergste nachtmerrie.
Urenlang onderwierp hij me aan pesterijen en vernederingen. Ik smeekte hem om me te laten gaan en vroeg om genade voor mijn kinderen. Hij liet me gaan, maar voordat het zover was, rukte hij mijn kleren uit, sloeg me en misbruikte me urenlang. Om vijf uur ’s ochtends dacht ik dat de kwelling voorbij was en dat ik eindelijk vrij was, maar voordat ik door de deur kon gaan, trok hij me terug en viel me opnieuw aan.
Om half acht ’s ochtends waarschuwde hij me dat, hoewel hij me zou laten gaan, ik nooit aan hem zou kunnen ontsnappen. ‘Waar je ook heengaat, ik zal je vinden,’ verzekerde hij me, en hij dreigde mijn kinderen te vermoorden als ik ook maar een woord durfde te zeggen over wat er was gebeurd. Tegen niemand.
Ik stapte in een vrachtwagen die op dat moment langsreed. Mijn lichaam en ziel voelden als gebroken, maar ik probeerde niet in tranen uit te barsten voor de chauffeur, zodat hij niet zou vermoeden wat er aan de hand was en we geen van beiden in gevaar zouden komen.
Toen ik thuiskwam, zorgde ik ervoor dat mijn kinderen niet zouden vermoeden wat er met me was gebeurd. Ik wilde voorkomen dat ze zouden lijden en ik wilde vooral niet dat ze in de toekomst wraak zouden nemen. Ik baadde urenlang, maar ik voelde dat het water niet kon uitwissen wat er met mijn lichaam en geest was gebeurd.
De maanden die volgden waren een hel. Ik werd doodsbang om als straatverkoper te gaan werken. Godzijdank vertrouwde ik mevrouw María toe wat er was gebeurd en ze bood me een baan aan in haar supermarkt. Ik dacht dat ik daar veilig zou zijn, maar een paar dagen later kwam die man me weer opzoeken. Negen maanden lang nam hij me met geweld mee uit mijn huis, van mijn werk of waar ik ook was, naar zijn huis. Keer op keer stuurde hij iemand om me te ontvoeren. Hij dreigde mijn kinderen iets aan te doen en had me onder controle.
Ik kon geen uitweg vinden; hem aangeven was geen optie omdat ik dan mijn gezin in gevaar kon brengen. Bovendien had ik het gevoel dat hij me kon vinden, waar ik me ook verborg. Maar dankzij de hulp van mevrouw María en de aanmoediging en overtuiging die ze me gaf, lukte het me om met mijn kinderen te ontsnappen. Op zoek naar de rust die ik verloren had en bevend van angst, ontsnapten we op een nacht in stilte in een kano naar Venezuela.
Een nieuw begin na de pijn
We brachten acht maanden door op een boerderij. Daar melkte ik koeien, raapte ik eieren, kookte ik en deed ik andere klusjes op de boerderij. Na verloop van tijd kreeg ik weer rust. Ik begon weer te lachen. Doña María hield me op de hoogte van wat er in de stad gebeurde en op een dag vertelde ze me dat de man die mijn leven had verwoest zelfmoord had gepleegd. Ik besloot terug te keren.
Toen ik in Colombia aankwam, was mijn huis niet meer van mij: het was bezet. Maar op dat moment had ik niet langer de kracht om ervoor te vechten. Ik had het overleefd en dat was het enige dat telde voor mij. Dus ik verliet de stad en vestigde me weer in de stad, waar ik mobiele telefoondiensten begon te verkopen voor een school.
Hoewel het leven niet gemakkelijk was, ben ik nooit gestopt met vechten. Na verloop van tijd hervatte ik de verkoop van kleding en begon ik mijn weg te vinden in verschillende bedrijven in de stad, waardoor ik meer stabiliteit kreeg. Een paar jaar geleden opende ik mijn eigen kapsalon en ik ben erg trots op deze prestatie. Daar knip ik haar, verkoop ik kleding en bied ik cassavetaarten aan die ik zelf maak. Ik ben ervan overtuigd dat werk het beste middel is om vooruit te komen.
Mijn leven kreeg zijn ritme terug, met een stabiele zaak en kinderen die opgroeiden en studeerden. De emotionele wonden waren echter nog steeds aanwezig. Op dat moment vertelde een vriendin me over ‘Red de Mujeres Pro’, een groep van 140 vrouwen die zich richt op vrouwen die te maken hebben met geweld. Ze moedigde me aan om deze moedige en mondige vrouwen, van wie velen ook fysiek en seksueel misbruik hebben meegemaakt, te bezoeken en te ontmoeten.
In het begin was ik bang om over mijn verhaal te praten, maar in die ruimte vond ik de nodige steun om te beginnen. Beetje bij beetje bevrijdde ik mijzelf van het zwijgen. Dit was een cruciaal onderdeel van mijn herstelproces.
Nooit te laat om te leren
Mijn hele leven lang was een van de dingen die ik het liefst wilde, mijn middelbare school afmaken. Het deed me pijn dat ik de school al in de zesde klas had verlaten. En toen moedigde dezelfde vriendin die me uitnodigde voor het Pro Women’s Network me aan door te zeggen dat het nooit te laat was om mijn studie af te maken. Met de steun van de Norwegian Refugee Council, een hulporganisatie, heb ik in 2023 mijn middelbare school afgemaakt. Het was een intense tijd waarin ik lessen van meerdere jaren in één jaar eigen volgde. De dag dat ik mijn diploma kreeg, voelde het alsof ik eindelijk een schuld bij mezelf had afgelost. Ik had mezelf beloofd dat ik het zou halen, ook al was ik 80 jaar oud. Ik haalde mijn diploma op 52-jarige leeftijd.
Mijn grootste prestatie is dat ik mijn drie kinderen heb opgevoed, ze waarden heb bijgebracht en ze een goede opleiding heb gegeven. Zij zijn mijn grootste trots. Dankzij veel werk, toewijding, een goed voorbeeld en liefde zijn mijn kinderen geweldige mensen geworden. Ze hebben gestudeerd, werken en hebben duidelijke doelen en ambities. Mijn dochter is psycholoog en mijn oudste zoon heeft farmaciemanagement gestudeerd. Eén van mijn andere kinderen woont in het buitenland, wat moeilijk voor me was, maar nu weet ik dat het voor hem het juiste was. Zij zijn de weerspiegeling van alles waarvoor ik heb gevochten.
Een ruimte om te genezen
Ik heb een nieuwe familie gevonden in het Red de Mujeres Pro en in International Justice Mission. Dankzij hen heb ik een ruimte gekregen om te genezen en, nog belangrijker, om andere vrouwen te helpen hun stem te vinden. Ik heb geleerd dat geweld niet alleen fysieke daden zijn, maar ook woorden die pijn doen en ons minder laten voelen. Nu vertel ik andere vrouwen dat niemand het recht heeft om hen zich minderwaardig te laten voelen. We zijn allemaal waardevol, we verdienen respect en een leven zonder geweld.
Vandaag voel ik me sterk en vredig. Ik luister naar vrouwen die te maken hebben gehad met een vorm van geweld en nodig hen uit voor de bijeenkomsten van Women Pro. Tijdens onze bijeenkomsten doen we yoga, oefeningen en groepsactiviteiten waardoor ik veel van mijn trauma's heb kunnen loslaten. Dankzij IJM hebben we geleerd dat er altijd iemand is tot wie je je kunt wenden als je te lijden hebt onder geweld. Dat geeft ons hoop. Delen met deze vrouwen is therapie voor mij. En als slechte herinneringen terug proberen te komen, vertel ik mezelf dat het voorbij is, dat ik veranderd ben en dat de wonden uit het verleden mij niet bepalen.
Dankzij mijn kinderen, de mensen die me een hand hebben gegeven en de hulp van IJM, heb ik mijn leven, mijn veiligheid en mijn gevoel van eigenwaarde teruggekregen. Nu begrijp ik dat ik niet alleen ben.
Mijn wens is dat het netwerk van Women Pro groeit, zodat meer vrouwen de steun vinden die ze nodig hebben om voor hun rechten op te komen en hun leven weer op te bouwen. Want net zoals mijn vader me leerde vliegeren, zelfs tegen de wind in, heeft het leven me laten zien dat zelfs als we vallen, we altijd kunnen opstaan en hoog kunnen blijven vliegen. Het is nooit te laat om opnieuw te dromen.”